TK U 18/09/02A | Wniosek o ustalenie wykładni prawa

[Cudzoziemiec 1]

Eldorat, 30 kwietnia 2018 r.

PRZEŚWIETNY MARSZAŁEK
TRYBUNAŁU KORONNEGO

Mateusz diuk von Thorn-Chojnacki

Szanowny Panie Marszałku.

Na podstawie art. 11. § 3. pkt. 1. Ustawy Sejmu nr 317 Kodeks postępowania przed Trybunałem Koronnym z dnia 4 lutego 2017 r. (t.j. DP poz. 9186 z późn. zm.) zwracam się do Pana Marszałka i Wysokiego Trybunału z wnioskiem o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni prawa (sprawa ustrojowa) i określenie w jej wyniku właściwej interpretacji przepisów art. 47 ust. 2, 3 i 4 Konstytucji Księstwa Sarmacji i zawartej w nich procedury dotyczącej Referendum.

Wnioskodawca: Książę Robert Fryderyk, A0062
Przepisy będące przedmiotem sprawy:

• art. 47 ust. 2, 3 i 4 Konstytucji Księstwa Sarmacji z 24 stycznia 2011 r. (t.j. DP poz. 8360 z późn. zm.)

Uzasadnienie: Konstytucja Księstwa Sarmacji w artykule 47 ust. 2, 3, 4 określa procedurę postępowania z obywatelskim projektem zmiany Konstytucji, w sytuacjach:
a) kiedy Sejm odrzuci taki projekt;
b) kiedy Sejm przyjmie taki projekt, jednak w brzmieniu innym, niż oryginalnie mu przedłożone.

Na wstępie należy zatem ocenić, co znaczy odrzucenie projektu — to nic innego, niż nieprzyjęcie projektu (zmiany Konstytucji), czyli działanie, które nie wypełnia przesłanek zawartych w art. 45 ust. 1 ("Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej większością co najmniej dwóch trzecich głosów."). To oczywiste i nie budzi wątpliwości.

Podobnie wątpliwości nie budzi druga przesłanka — przyjęcie ustawy w brzmieniu innym niż przedłożone (i jak rozumiem cały przepis, nie bierze się tu pod uwagę zmian, które wprowadzone zostały jako autopoprawki lub zmiany redakcyjne).

Problem zaczyna się kiedy przechodzimy do interpretacji dalszego brzmienia podanych na wstępie przepisów (art. 47 ust. 2-4), tj. zdanie z art. 47 ust. 2: "na złożony w ciągu tygodnia od przyjęcia ustawy wniosek projektodawcy zarządza się w tej sprawie referendum." Moja wątpliwość dotyczy określenia czy takie referendum następuje na wniosek czy automatycznie. Przykład: uprawniona grupa obywateli skutecznie składa obywatelski projekt zmiany konstytucji i projekt ten przepada w Sejmie (nie uzyskano większości niezbędnej do jego przyjęcia). W tej sytuacji: referendum jest niejako "z marszu" czy jednak dopiero na wniosek złożony w ciągu tygodnia od decyzji Sejmu.

Dalej zaś mamy ust. 3, który mówi o tym co rozstrzyga samo referendum, ergo nie tyle określa procedurę zarządzenia referendum co raczej określa czego ono konkretnie dotyczy. I w końcu ust. 4, w którym podana jest dalsza procedura postępowania z projektem na styku Marszałka Sejmu i Księcia (ale tylko w przypadku kiedy ustawa została przyjęta w trybie ze zmianami (i upłynął termin referendum). W tym momencie pojawia się moja wątpliwość co zatem z ustawą kiedy zostanie przeprowadzone referendum i zostanie ona w referendum przyjęta (jakie terminy, i z czego wynikające, biegną, i jaka dokładnie jest procedura - kto, komu, kiedy przekazuje).

Wrócę na moment do art. 47 ust. 2 — jest on wyjątkowo zagmatwany. Postanowiłem zatem rozłożyć go na czynniki pierwsze, czyli:

1. Jeżeli Sejm odrzuci obywatelski projekt ustawy konstytucyjnej
2. albo przyjmie go w brzmieniu innym, niż oryginalnie mu przedłożone — z ewentualnymi autopoprawkami projektodawcy i poprawkami redakcyjnymi —
3. na złożony w ciągu tygodnia od przyjęcia ustawy wniosek projektodawcy zarządza się w tej sprawie referendum.

i przełożyłem to na graf:



Wyraźnie widać, iż konstrukcja tego przepisu odnosi się jedynie do referendum w sytuacji, w której Sejm dokonuje zmian w ustawie, którą następnie przyjmuje, i że pomimo pierwszych słów przepisu "Jeżeli Sejm odrzuci...", w dalszej części przepisu nie odnosi się do tej sytuacji i referendum, bowiem mówi, iż referendum następuje na wniosek złożony w terminie od przyjęcia ustawy. Jeśli jednak przyjąć, że referendum oczywiście się zarządza także w przypadku odrzucenia ustawy w Sejmie to... w przepisie brakuje odniesienia do tej sytuacji, określenia czy jest to na wniosek, czy samoistnie, jeśli na wniosek to w jakim terminie złożony itd.

Dalsza konstrukcja procedury (art. 47 ust. 3) sugeruje, że ma ona zastosowanie do sytuacji odrzucenia - wobec tego zastrzeżenia z końca poprzedniego akapitu mają uzasadnienie i powodują konfuzję. I w końcu znów ust. 4 - który też wydaje się być niepełnym przepisem.

Podczas obrad Sejmu bieżącej kadencji mamy do czynienia z sytuacją, która zetknęła się z wyżej opisaną procedurą. Obywatele skutecznie złożyli projekt Ustawy konstytucyjnej o ochronie tytułów arystokratycznych i szlacheckich, który, w dniu 19 sierpnia, w wyniku nieuzyskania wymaganej większości, został w Sejmie odrzucony. Informacja przekazana przez Marszałka Sejmu skierowała projekt na tory Referendum, które na bazie tej informacji zarządziłem i KKW przeprowadziła. Ustawa w referendum została przyjęta. To co budzi moje wątpliwości to:
a) czy Marszałek mógł na bazie obecnych przepisów stwierdzić, że referendum odbywa się i nie oczekiwać stosownego wniosku obywateli, złożonego w terminie, o którym mówi art. 47 ust. 2?
b) czy jeśli Marszałek mógł to jaka procedura obowiązuje Księcia w sytuacji kiedy ustawa ta została przyjęta w drodze referendum, jakie terminy obowiązują, czy przysługuje Księciu prawo do skierowania ustawy do TK, etc.?

W konsekwencji sytuacji opisanej wyżej i podniesionych wątpliwości odnoszę wrażenie, że omawiana procedura jest wadliwa i często interpretowana niejako "na czuja". Co oczywiście na poziomie konstytucyjnym miejsca nie powinno mieć. Wobec czego wnoszę jak w petitum.

Z wyrazami szacunku,
(—) Robert Fryderyk

[suchy]

Z A R Z Ą D Z E N I E

Na podstawie art. 10 §1 Ustawy Sejmu nr 317 z dnia 4 lutego 2017 r. - Kodeks postępowania przed Trybunałem Koronnym (Dz. P. poz. 9186, z póź. zm.) zarządzam, co następuje:

1. Na wniosek Jego Książęcej Mości Roberta Fryderyka, złożony w dniu 28 sierpnia 2018 r., wszczynam postępowanie w sprawie ustrojowej w zakresie objętym w/w wnioskiem;
2. nadaję sprawie następujący numer postępowania sądowego: TK U 18/09/02A;
3. do rozpoznania sprawy wyznaczam: ATK Piotra Pawła I, ATK Seweryna Siepacza-Rębajło, MTK Mateusza von Thorn-Chojnackiego;
4. na Przewodniczącego Składu Orzekającego wyznaczam: ATK Piotra Pawła I.

MARSZAŁEK TRYBUNAŁU KORONNEGO

/—/ Mateusz von Thorn-Chojnacki

[Piotr Paweł I]

Otwieram rozprawę.


Na Forum Centralnym ogłoszono możliwość przystąpienia podmiotów uprawnionych do sprawy. Równocześnie rozpoczyna się debata składu sędziowskiego.

(—) Piotr de Zaym
przewodniczący składu

[Jego Nieaktywność]

Wasza Książęca Mość,

na podstawie art. 21. § 1 KPpTK proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie:

Kto, w jakim terminie i w którym miejscu skierował do WKM wniosek o przeprowadzenie Referendum w związku z odrzuceniem przez Sejm Ustawy konstytucyjnej o ochronie tytułów arystokratycznych i szlacheckich?

[Cudzoziemiec 1]

Wysoki Trybunale,

proszę mi wybaczyć, że forma graficzna, ale komplet informacji zawiera.

[Piotr Paweł I]

Zamykam rozprawę. Orzeczenie zostanie wdane po naradzie składu orzekającego.

[VAT]

Z A R Z Ą D Z E N I E

W związku z wygaśnięciem mandatów asesorskich: ATK Piotra de Zaym oraz ATK Mateusza von Thorn-Chojnackiego - powołuję w ich miejsce do rozpoznania sprawy ATK Tomasza Mancini oraz JKM Piotra III Łukasza.

Wyznaczam siebie na Przewodniczącym Składu Orzekającego.

MARSZAŁEK TRYBUNAŁU KORONNEGO

/—/ Vanderlei Bouboulina-à-la-Triste

[VAT]

P O S T A N O W I E N I E

Na podstawie art. 43 § 1 pkt 4 KppTK odwołuję ze składu JKM Piotra III Łukasza. W jego miejsce powołuję do składu ATK Seweryna Siepacza-Rębajłę - wyznaczając go jednocześnie Przewodniczącym Składu Orzekającego.

MARSZAŁEK TRYBUNAŁU KORONNEGO

/—/ Vanderlei Bouboulina-à-la-Triste

[Jego Nieaktywność]

Trybunał Koronny w składzie:

• ATK Seweryn Santecki (wcześniej Seweryn Siepacz-Rębajło), przewodniczący SO
• MTK Vanderlei Bouboulina-à-la-Triste,
• ATK Tomasz Mancini,

rozpoznawszy, na wniosek ówczesnego Księcia Sarmacji, sprawę o ustalenie wykładni art. 47 ust. 2, 3 i 4 Konstytucji Księstwa Sarmacji z 24 stycznia 2011 r. (t.j. DP poz. 8360 z późn. zm.)

1. Ustala obowiązującą wykładnię art. 47 ust. 2 Konstytucji Księstwa Sarmacji:

Referendum ws. konstytucyjnej inicjatywy ustawodawczej obywateli zarządza się zarówno w przypadku odrzucenia przez Sejm projektu ustawy, jak i w przypadku przyjęcia go w brzmieniu innym niż w wersji uwzględniającej autopoprawki projektodawcy, na wniosek projektodawcy złożony w terminie siedmiu dni od zakończenia przez Sejm drugiego czytania projektu (zakończenia głosowania w systemie informatycznym - wyrok TK ws. TK U 18/05/06 z dnia 13.08.2018 r.).

2. Udziela następujących odpowiedzi na pytania wnioskodawcy:

a) Treść pytania: “Czy Marszałek mógł na bazie obecnych przepisów stwierdzić, że referendum odbywa się i nie oczekiwać stosownego wniosku obywateli, złożonego w terminie, o którym mówi art. 47 ust. 2?”

Odpowiedź: Marszałek nie mógł na bazie obecnych przepisów stwierdzić, że referendum odbywa się, gdyż nie został złożony stosowny wniosek projektodawcy. Marszałek każdorazowo, w przypadku konstytucyjnej obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej, ma obowiązek oczekiwać na wniosek obywateli ws. przeprowadzenia stosownego referendum.

b) Treść pytania: “Czy jeśli Marszałek mógł to jaka procedura obowiązuje Księcia w sytuacji kiedy ustawa ta została przyjęta w drodze referendum, jakie terminy obowiązują, czy przysługuje Księciu prawo do skierowania ustawy do TK, etc.?”

Odpowiedź:

1) W sytuacji kiedy ustawa, powstała w wyniku konstytucyjnej inicjatywy ustawodawczej obywateli, została, w drodze referendum, w brzmieniu ustalonym przez projektodawcę, przyjęta, Książę taką ustawę w ciągu 7 dni podpisuje lub przekazuje ją do Trybunału Koronnego, celem sprawdzenia jej zgodności z Konstytucją.

2) W przypadku gdy Sejm przyjmie ustawę, lecz w brzmieniu innym niż w tym, określonym przez projektodawcę, Marszałek Sejmu oczekuje przez siedem dni na stosowny wniosek projektodawcy, po czym przekazuje ją Księciu, który postępuje wedle art. 20 Konstytucji.

28 sierpnia 2018 r., ówczesny Książę Sarmacji, Robert Fryderyk, zwrócił się do Trybunału z wnioskiem o dokonanie wykładni art. 47 ust. 2, 3 i 4 zawierających procedurę dotyczącą referendum dotyczącego konstytucyjnej inicjatywy ustawodawczej obywateli.

Po zapoznaniu się z wnioskiem o wykładnię, Trybunał stwierdził, że zaistniałe wątpliwości wynikają wyłącznie z nieczytelnej konstrukcji art. 47 ust. 2, w związku z czym ograniczył się wyłącznie do jego wykładni.

Art. 47 ust. 2 Konstytucji Księstwa Sarmacji stanowi:

Jeżeli Sejm odrzuci obywatelski projekt ustawy konstytucyjnej albo przyjmie go w brzmieniu innym, niż oryginalnie mu przedłożone — z ewentualnymi autopoprawkami projektodawcy i poprawkami redakcyjnymi — na złożony w ciągu tygodnia od przyjęcia ustawy wniosek projektodawcy zarządza się w tej sprawie referendum.

Zadaniem Trybunału jest niejasność usunąć. W tym celu należy przedstawić założenia i reguły interpretacyjne zastosowane przez Trybunał.

Przede wszystkim, Trybunał założył racjonalność ustawodawcy, co Trybunał rozumie, iż prawodawca stanowi prawo świadomie, zna konsekwencje zastosowanych przez siebie regulacji i do nich dąży, a następnie skorzystał z dyrektyw preferencji wykładni, stosowanych przez środowiska prawnicze świata realnego.

Pierwszymi w kolejności dyrektywami wykładni, jakie Trybunał chciał zastosować są dyrektywy wykładni językowej, co wyraża się odtworzeniem reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka polskiego. Wykładnię językową stosuje się jako pierwszą, gdyż ma ona charakter najmniej inwazyjny i wyklucza lub istotnie ogranicza czynnik prawotwórczy wykładni (Trybunał jako organ sądowniczy nie jest właściwym organem do stanowienia prawa).

Powszechnym i akceptowanym źródłem reguł znaczeniowych dla języka polskiego jest Słownik Języka Polskiego. Trybunał zdecydował się podkreślić fragment stanowiący problem interpretacyjny, a za szczególnie problematyczny określa słowo “przyjęcia”. Kierując się zdrowym rozsądkiem, należy ustalić właściwe dla ww. przepisu art. 47 ust. 2 Konstytucji, rozumienie czasownika “przyjąć”. SJP przewiduje 12 definicji, z których Trybunał wybrał 2 właściwe, dla wyjaśnienia nieścisłości:

1) «stać się odbiorcą jakiejś rzeczy, informacji, wypowiedzi»

2) «zgodzić się na coś, uznać coś za odpowiednie»

W przypadku zastosowania drugiej z wymienionych definicji dla słowa “przyjąć” w przedstawionym przepisie art. 47 ust.2 doszłoby do kuriozum. Wówczas nie byłoby właściwie unormowane i zrozumiałe postępowanie w przypadku odrzucenia przez Sejm ustawy powstałej w wyniku konstytucyjnej inicjatywy ustawodawczej obywateli. Konkretnie, nie można by w takiej sytuacji wyznaczyć terminu na złożenie przez projektodawcę wniosku o referendum, jeśli Sejm ustawę by odrzucił. Wystąpiłaby zatem istotna luka.

W przypadku zastosowania pierwszej z wspomnianych definicji, można dojść do przekonania, że termin na złożenie wniosku biegnie od czasu złożenia projektu w Lasce Marszałkowskiej (art. 4 ust. 1 Ustawa Sejmu nr 314 - Regulamin Sejmu). W sytuacji, gdyby Sejm nie wyrobił się z postępowaniem ustawodawczym w terminie 7 dni, obywatele straciliby możliwość wnioskowania o referendum, niezależnie od wyniku postępowania ustawodawczego.

W wyniku zastosowania wykładni językowej wystąpiłaby absurdalna sytuacja. Trybunał zastosował się zatem do łacińskiej paremii prawniczej absurda sunt vitanda (należy unikać niedorzeczności/wykładnia nie może prowadzić do absurdalnych wniosków).

Trybunał zastosował zatem wykładnię celowościową, aby ustalić znaczenie przepisu zgodne z prawdopodobnym, domniemanym celem ustawodawcy, dlatego też określił “zakończenie drugiego czytania projektu ustawy przez Sejm”, jako wydarzenie rozpoczynające bieg terminu, o którym stanowi ten przepis.

Po usunięciu tej niejasności, Trybunał nie widzi potrzeby osobnej wykładni kolejnych ustępów, gdyż są one od tej pory, w opinii Trybunału, jasne.

Wobec powyższych Trybunał orzekł jak w sentencji.